Mieczysław A. Krąpiec

zdjęcie przedstawiające Mieczysława Alberta Krąpca

Mieczysław Albert Krąpiec – polski duchowny, dominikanin, filozof, teolog, humanista i wybitny pedagog, pod którego wpływem formowało się wiele pokoleń filozofów. Liczne osiągnięcia naukowe, a zwłaszcza będąca ukoronowaniem jego życia pierwsza wydana w Polsce 10-tomowa Powszechna encyklopedia filozofii, pozwalają na określenie go jednym z najwybitniejszych filozofów polskich.

Urodził się 25 maja 1921 r. w Berezowicy Małej na Podolu, zmarł 8 maja 2008 r. w Lublinie. W 1939 r. ukończył w Tarnopolu Gimnazjum Klasyczne im. Wincentego Pola i wstąpił do zakonu oo. dominikanów w Krakowie. Studiował podczas okupacji niemieckiej w dominikańskim Instytucie Filozoficzno-Teologicznym w Krakowie. W 1945 r. otrzymał święcenia kapłańskie, po czym podjął studia na Wydziale Teologicznym KUL. W latach 1946–1954 sprawował funkcję wykładowcy w Instytucie Filozoficzno-Teologicznym w Krakowie. Doktorat z filozofii pt. De naturali amore Dei super omnia in creaturis (O miłości przyrodzonej nade wszystko względem Boga) napisał pod kierunkiem o. J. Woronieckiego. Został on uznany przez Uniwersytet św. Tomasza – „Angelicum” w Rzymie w 1946 roku. Doktorat z teologii, napisany pod kierunkiem ks. A. Słomkowskiego, obronił na KUL w 1948 r. na podstawie pracy De amore hypostatico in Sanctissima Trinitate secundum St. Thomam Aquinatem (O miłości osobowej w Trójcy Świętej według św. Tomasza). Habilitację na temat Egzystencjalne podstawy transcendentalnej analogii bytu rozpoczął na sekcji filozoficznej Wydziału Teologicznego UW (1951), a po jego likwidacji przez władze komunistyczne przedstawił na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej KUL w 1956 roku. Tytuł docenta uzyskał w 1956 r., profesora nadzwyczajnego w 1962, profesora zwyczajnego w 1968 r.

Od 1951 r. Mieczysław A. Krąpiec był związany z KUL jako pracownik Wydziału Filozofii, gdzie rozpoczął prowadzenie wykładów z metafizyki. Dwukrotnie sprawował funkcję dziekana Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej KUL (1958–1961, 1969–1970). W latach 1970–1983 był pięciokrotnie wybierany na rektora. Przez 13 lat jako rektor rozwijał struktury naukowe, administracyjne i bazę materialną Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Zintensyfikował prace na Encyklopedią katolicką tworząc Międzywydziałowy Zakład Leksykograficzny, był przewodniczącym redakcji Encyklopedii katolickiej. Reaktywował sekcję filologii romańskiej (1972), sekcję filologii angielskiej (1982), Wydział Nauk Społecznych z sekcjami: psychologii, pedagogiki, socjologii (1982); sekcje prawa na Wydziale Prawa Kanonicznego i Nauk Prawnych (1982). Poprzez te działania przyczynił się do rozwoju i odnowienia naukowego KUL, jedynej wówczas uczelni niepaństwowej w bloku krajów komunistycznych. Poprzez swe liczne podróże zagraniczne promował KUL w Polsce i na arenie międzynarodowej oraz zdobywał tam środki finansowe na rozwój bazy materialnej KUL. Podróże zagraniczne zainspirowały go do powołania Szkoły Kultury i Języka Polskiego przy KUL i utworzenia Zakładu Duszpasterstwa i Migracji Polonijnej (1972). Dzięki tym działaniom umocnił KUL przez powiązanie go z uniwersytetami zagranicznymi.

O. prof. Mieczysław A. Krąpiec był głównym twórcą Lubelskiej Szkoły Filozoficznej, która stanowiła w latach PRL jedyny ośrodek wolnej myśli filozoficznej i humanistycznej działający dla dobra polskiej kultury i humanistyki w czasie marksistowskiego zniewalania umysłów, a która dziś jest jednym z nielicznych na świecie ośrodków filozofii realistycznej. Opracował spójny system filozoficzny wyjaśniający całą rzeczywistość dostępną ludzkiemu poznaniu. Jego filozofia jest największym dokonaniem w zakresie realistycznej i mądrościowej filozofii klasycznej w Polsce i na świecie w XX wieku, a jego liczni uczniowie tworzą dziś środowisko naukowe rozwijające realistyczny sposób filozofowania. Zwieńczeniem jego życia naukowego było zainicjowanie prac i przewodniczenie Komitetowi Naukowemu Powszechnej encyklopedii filozofii oraz zgromadzenie wokół tego dzieła dziesiątek uczonych z kraju i zagranicy. Efektem było powstanie i wydanie 10-tomowej, pierwszej w Polsce Powszechnej encyklopedii filozofii, dedykowanej Janowi Pawłowi II.

W 1989 r. Papieski Instytut Studiów Mediewistycznych, należący do Uniwersytetu w Toronto, przyznał Ojcu Krąpcowi tytuł doktora honoris causa, a rok później uczynił to Katolicki Uniwersytet w Leuven (Belgia). Polska Akademia Nauk (Warszawa), Polska Akademia Umiejętności (Kraków), jak również Papieska Akademia św. Tomasza (Rzym) i Europejska Akademia Nauk i Sztuk (Salzburg) powołały go na swego członka. W 1981 r. otrzymał Złoty Medal za Rozwój Kultury w ramach Międzynarodowej Nagrody Salsomaggiore. Rząd belgijski przyznał mu w 1977 r. Wielki Oficerski Order Leopolda II, rząd francuski w 1984 r. Komandorię Orderu Palm Akademickich, zaś rząd polski Komandorię Orderu Odrodzenia Polski z gwiazdą. Światowa Rada Kultury (UNESCO) ogłosiła go „Profesorem Roku 1988”. Natomiast Międzynarodowe Centrum Biograficzne (Wielka Brytania) oraz Amerykański Instytut Biograficzny uznały go za „Człowieka Roku 1991/92”.